Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego powstaje ustrój wspólności majątkowej małżonków. Od tego momentu mamy do czynienia z trzema odrębnymi majątkami: z majątkiem osobistym jednego małżonka, majątkiem osobistym drugiego małżonka oraz majątkiem wspólnym małżonków. Powstaniu małżeńskiej wspólności majątkowej można zapobiec poprzez zawarcie przedmałżeńskiej umowy zwane potocznie intercyzą.
Do majątku osobistego każdego z małżonków wchodzą, m.in. nieruchomości i ruchomości, wszelkie środki pieniężne nabyte przez małżonka przed zawarciem związku małżeńskiego (przed powstaniem wspólności majątkowej), przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił, przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków, prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy, itp. Tym samym, odnosząc się do podstawowego składnika majątków większości osób, tj. wynagrodzenia za pracę, należy wskazać, że wchodzi ono w skład majątku wspólnego małżonków. Zatem nie ma znaczenia, że małżonek X zarabia o połowę mniej niż małżonek Y- niezależnie od tego oba wynagrodzenia są przedmiotem wchodzącym w skład majątku wspólnego. Co do zasady, każdy z małżonków posiada równe udziały w majątku wspólnym, tj. 50/50.
Jak zatem doprowadzić do powstania rozdzielności majątkowej? Oczywiście, jak wskazano na początku, można jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego zawrzeć umowę, dzięki której małżeńska wspólnota majątkowa nie powstanie wraz z wstąpieniem w związek małżeński. Również w trakcie trwania związku małżeńskiego można zawrzeć taką umowę przed notariuszem lub złożyć pozew do sądu o ustanowienie rozdzielności majątkowej. Są jednak takie sytuacje, kiedy rozdzielność majątkowa powstaje z mocy prawa, np. po orzeczeniu rozwodu, separacji lub ogłoszenia upadłości konsumenckiej jednego z małżonków.
Powstanie rozdzielności majątkowej nie jest jednocześnie podziałem majątku wspólnego małżonków- powstanie rozdzielności otwiera jedynie drogę do podziału wspólnego majątku, czyli przyznaniu określonych składników majątku konkretnej osobie, ustalenie wysokości spłat, dokonanie rozliczeń i nakładów.